„Każdy tekst zawarty w tomie to studium przypadku umożliwiające odtworzenie oraz zrozumienie mechanizmów przemian instytucjonalnych, które objęły zarówno struktury państwowe, jak i sposoby samoorganizowania się obywateli w krajach powstałych po rozpadzie Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii, a także w Albanii, Bułgarii, Polsce, Niemczech i Federacji Rosyjskiej. W dużej mierze transformacja na interesującym nas obszarze oznaczała nie tylko zmiany o charakterze gospodarczo-ustrojowym, ale i rozpad państw federacyjnych wraz z jego politycznymi oraz cywilizacyjnymi konsekwencjami. W związku z tym problematyka, którą poruszają autorzy, oscyluje zarówno wokół nadrzędnych struktur życia społecznego, jak i nowych podmiotów politycznych, w tym kwestii mniejszości narodowych – ich kondycji na tle potransformacyjnego krajobrazu. (…)

Wśród autorów będących reprezentantami młodego pokolenia badaczy pojawia się potrzeba podsumowania zmian, które zaszły (i zachodzą) w procesie transformacji. Ich analizy często stają się polemiką z mitem o wszechogarniającym i celowym charakterze przemian. Badacze zwracają również uwagę na marginalizację grup społecznych czy inicjatyw kulturalnych, pozbawienie jednostek sprawczości, a nawet podstawowych praw”.

Fragment Wstępu