Problem przemocy w filozofii człowieka i filozofii polityki. Od początków nowożytnej myśli do współczesnych analiz
Anna Szklarska
Anna Szklarska – doktor filozofii (absolwentka studiów magisterskich i doktoranckich z filozofii w Uniwersytecie Jagiellońskim). Od 2017 roku adiunkt w Katedrze Antropologii Filozoficznej i Filozofii Społecznej Instytutu Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Autorka licznych publikacji naukowych, m.in. monografii: Sprawiedliwość w czasach kryzysu (Kraków 2015) oraz Identity, Violence, Religion. The Dilemmas of Modern Philosophy of Man (Kraków 2014); współredaktorka i współautorka książek: Na przełomie. 25 lat seminarium filozoficznego. Uniwersytet Jagielloński 1995–2020 (Kraków 2020) oraz Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu (Kraków 2014). Publikowała w czasopismach takich jak: „ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal”, „Edukacja Etyczna”, „Ethics in Progress”, „Philosophical Discourses”, „Dialogi Polityczne. Filozofia, Społeczeństwo, Prawo”, „Internetowy Magazyn Filozoficzny HYBRIS”, „Studia Philosophiae Christianae”, „Kultura i wartości”, „Studia Humanistyczne AGH” i wielu innych. Jej zainteresowania naukowe dotyczą problematyki przemocy w nowożytnej i współczesnej filozofii, totalitaryzmu, współczesnego liberalizmu i jego krytyki, sekularyzacji, teodycei, biopolityki i biowładzy, związków etyki i polityki, polityki historycznej i problemu tożsamości w perspektywie filozoficznej, filozofii Barucha Spinozy, Friedricha Nietzschego, Hannah Arendt i Chantal Mouffe, problemów współczesnej bioetyki i etyki środowiskowej.
Celem, który postawiła sobie autorka monografii, było prześledzenie problemu przemocy jako filozoficznej kategorii w najważniejszych ujęciach od nowożytności aż po współczesność. W filozofii refleksja nad przemocą rozwijała się dwutorowo: analizowano zwłaszcza związki między władzą a przemocą oraz naturą ludzką a przemocą. Proponowano rozmaite perspektywy, sposoby definiowania i rozumienia tego zjawiska.
Autorka analizuje przemoc jako narzędzie sprawowania władzy i jako metodę rozstrzygania sporu o wartości, ponadto omawia relację między prawem a przemocą, przemoc uzasadnioną i przemoc pozbawioną racji, zagrożenia i nadzieje, które wiążą się z przemocą, podejmuje próbę wyobrażenia świata bez przemocy, wskazuje nurty oparte na wyrzeczeniu się gwałtu, konsekwencje przemocy dla człowieka i otaczającego go świata, rezultaty natury moralnej wynikające zarówno z akceptacji, jak i zanegowania przemocy, różnorodne formy przemocy, jej irracjonalny, a także racjonalny charakter, opisuje przemoc jako warunek i motor postępu, jak również ideę non-violence oraz cywilnego nieposłuszeństwa – jako odpowiedź na przemoc w polityce.
Dla Autorki „przemoc” jest zarówno akademickim tematem badawczym, jak i problemem moralnym. Nie tylko angażuje się ona zatem w jego zreferowanie w myśleniu nowożytnym, lecz także kieruje do czytelnika pewien przekaz, apeluje do sumień, niekiedy wbrew czy na przekór przekonaniu o nieuniknioności przemocy z uwagi na jej zakorzenienie w agresywnym potencjale ludzkiej natury. Autorka podjęła temat zajmujący nauki społeczne i humanistyczne, ale również od zawsze fascynujący artystów i moralistów, czemu dała wyraz w pracy, kreśląc panoramę nowożytnej refleksji nad przemocą. Dostarczyła nam w warstwie opisowej studium interesujące teoretycznie, a nadto w aspekcie „prewencyjno-interwencyjnym” – budzące postawy praktyczne wobec zjawiska przemocy należącego do sfery fascinosum i tremendum. Wreszcie w obydwu aspektach pobudziła do dyskusji nad przesłankami z jednej strony do optymizmu, a z drugiej – do czarnego pesymizmu w ocenie tego zjawiska. Książka
stanowi obecnie dość osamotniony, doniosły przyczynek do dyskusji nad „złem epoki nowożytnej”.
Fragment recenzji prof. dr hab. Elżbiety Paczkowskiej-Łagowskiej
ZAPRASZAMY DO ZAKUPU POPRZEZ NASZĄ KSIĘGARNIĘ NA ALLEGRO
https://allegro.pl/oferta/problem-przemocy-w-filozofii-czlowieka-13126154874