Recenzja książki Z Mazur nad Ren, Gerd-Helmut Komossa

Wspomnienia niemieckiego żołnierza

Niewielkie, ale prężnie działające krakowskie wydawnictwo Libron rozpoczęło edycję niezwykle interesujących książek historycznych. Do rąk czytelników trafiła właśnie praca pod tytułem „Z Mazur nad Ren. Powrót na obczyznę”.
Są to wspomnienia mieszkańca przedwojennych Prus Wschodnich – Gerda-Helmuta Komossy. Ich pierwsza część to opis beztroskich lat dzieciństwa oraz przedwcześnie przerwanej przez wojnę młodości autora. Znajdujemy tu obraz niemieckich Prus Wschodnich lat 20. i 30., wyidealizowany, jak każdy obraz utraconej ojczyzny. Polski czytelnik może przeczytać m.in. o ówczesnych Rucianem, Mikołajkach, Olsztynie i Olsztynku. Druga część książki to relacja autora z jego wojennych losów, począwszy od szkolenia w ośrodku zapasowym, przez frontowe przeżycia, aż po kapitulację. Komossa jako ochotnik trafił bowiem do liniowej jednostki na froncie wschodnim krótko po klęsce pod Stalingradem i bitwie pod Kurskiem. Służył w stopniu porucznika artylerii. Za osiągnięcia bojowe został odznaczony Krzyżem Żelaznym I i II klasy. Zdążył zaznać ciężkich walk odwrotowych w Rosji i Polsce, a wreszcie kapitulacji 2. Armii, w której służył, na Helu i u ujścia Wisły. W niewoli Komossa trafił do obozu jenieckiego w Tylży nad Niemnem. Szczęśliwie uniknął wywózki na Syberię. Po czterech latach niezbyt ciężkiej niewoli (niezbyt ciężkiej w porównaniu z warunkami w obozach w głębi Rosji) autor wraz z innymi uwolnionymi towarzyszami wrócił do Niemiec transportem kolejowym z przesiadką w Warszawie.
W ostatniej części książki autor oddaje się ogólnym rozważaniom na temat wojny, jej wpływu na ludzkie charaktery i żołnierskie postawy oraz roztrząsa polityczne i społeczne skutki, jakie wywołała II wojna światowa. Próbuje też dokonać swoistego rachunku sumienia, wypowiadając się w imieniu dużej części Niemców – weteranów wojny. W 1956 r. Komossa podjął służbę w Bundeswehrze. Karierę rozpoczął jako dowódca baterii, a zakończył jako szef Wojskowej Służby Bezpieczeństwa armii niemieckiej.